Leki typu semaglutyd i tirzepatyd – co warto wiedzieć?
W ostatnich latach ogromną popularność zdobyły leki pierwotnie stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2, które wykazują również silne działanie redukujące masę ciała. Do najczęściej stosowanych z tej grupy należą: Ozempic, Saxenda, Victoza, Wegovy, Mounjaro (Manjuro). Warto wiedzieć, że substancjami aktywnymi w tych preparatach są semaglutyd (Ozempic, Wegovy), liraglutyd (Saxenda, Victoza) oraz tirzepatyd (Mounjaro).
Jak działają leki GLP-1 i GIP/GLP-1?
Leki te są agonistami receptora GLP-1 (glukagonopodobnego peptydu-1), a tirzepatyd działa dodatkowo na receptor GIP (glukozozależny peptyd insulinotropowy). W skrócie:
Zwiększają wydzielanie insuliny po posiłku.
Zmniejszają wydzielanie glukagonu.
Spowalniają opróżnianie żołądka.
Wpływają na ośrodek głodu w mózgu, redukując apetyt.
Dzięki temu pacjenci często odczuwają zmniejszone łaknienie, szybsze uczucie sytości i – co za tym idzie – spadek masy ciała.
Dla kogo są przeznaczone?
Zgodnie z rejestracją i zaleceniami medycznymi, leki te są przeznaczone dla:
osób z cukrzycą typu 2,
osób z otyłością (BMI ≥30) lub z nadwagą (BMI ≥27) z chorobami współistniejącymi (np. nadciśnieniem, insulinoopornością, zespołem metabolicznym).
Co się dzieje, gdy stosują je osoby zdrowe?
Coraz częściej pojawiają się przypadki stosowania tych leków przez osoby bez otyłości czy cukrzycy, jedynie w celu szybkiej redukcji masy ciała. Tego rodzaju praktyka, zwłaszcza bez kontroli lekarza, niesie za sobą poważne zagrożenia:
Możliwe skutki uboczne:
Silne nudności, wymioty, biegunki.
Zawroty głowy, osłabienie, odwodnienie.
Zaburzenia gospodarki elektrolitowej.
Spadek masy mięśniowej, nie tylko tkanki tłuszczowej.
Zaburzenia odżywiania – np. niechęć do jedzenia, fobie żywieniowe.
Problemy z pęcherzykiem żółciowym.
Ryzyko zapalenia trzustki.
U niektórych osób – pogorszenie samopoczucia psychicznego.
Dodatkowo, po zakończeniu terapii u osób bez wskazań medycznych, bardzo często dochodzi do efektu jo-jo – szybkiego powrotu masy ciała, a nawet jej zwiększenia.
Przeciwwskazania
Leki GLP-1 i GIP/GLP-1 nie powinny być stosowane przez osoby:
z chorobami trzustki (np. przebyte zapalenie trzustki),
z ciężkimi chorobami przewodu pokarmowego,
z zaburzeniami odżywiania,
w ciąży i okresie karmienia piersią,
z historią raka rdzeniastego tarczycy (w rodzinie lub u pacjenta),
bez wskazań medycznych – redukcja masy ciała nie jest wystarczającym powodem.
Podsumowanie
Leki takie jak Ozempic, Saxenda, Victoza czy Mounjaro to nowoczesne narzędzia w leczeniu otyłości i cukrzycy typu 2 – pod warunkiem, że są stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Ich niekontrolowane użycie, szczególnie przez osoby zdrowe, może przynieść więcej szkód niż korzyści.
W gabinecie psychodietetycznym zawsze stawiamy na holistyczne podejście do zdrowia – łączymy wiedzę o psychologii jedzenia, potrzebach organizmu i codziennych nawykach. Zamiast szukać szybkich rozwiązań – pomóż swojemu ciału wrócić do równowagi w bezpieczny sposób.
